"ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΓΥΑΛΙ" ( ή τι έχουν να δουν τα μάτια μου-Νο ν+1 )

(Το "ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΓΥΑΛΙ" είναι θεατρικό έργο του 'Αρθουρ Μίλλερ, συγγραφέα του "ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΑΚΟΥ", γραμμένο με αφορμή τη "νύχτα των κρυστάλλων", στις 9.11.1938 από τους προαλειφόμενους νεοναζί γερμανούς, προπομπός του μετέπειτα ολοκαυτώματος. Η βραδιά εκείνη εκτός από τη φθορά των περίπου 8500 εβραϊκών καταστημάτων και συναγωγών και την κλοπή πανάκριβων συλλεκτικών έργων τέχνης, σημαδεύτηκε πολύ περισσότερο από το θάνατο 400 περίπου ανθρώπων και τη σύλληψη και φυλάκιση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης περίπου άλλων 30000, όλων φυσικά εβραϊκής καταγωγής...)

Δευτέρα και Τετάρτη, αγαπημένη συνήθεια από τότε που δουλεύω στο κέντρο, να βολτάρω στους ήσυχους (λόγω των κλειστών καταστημάτων) εμπορικούς δρόμους του : στην Ερμού και τα παρακλάδια της, Αγίου Μάρκου, Περικλέους, εκεί μέσα...
Χτες ήταν Τετάρτη βράδι, αλλά τα πράγματα εντελώς διαφορετικά.

Ποτέ δε συμπαθούσα τους εμπόρους, είναι αλήθεια. Πάντα πίστευα πως με διάφορες πατέντες και κόλπα επιβιώνουν και πολύ καλά μάλιστα, δίνοντας από πάνω και την εντύπωση ότι και καλά έχουν κεσάτια μια ζωή... Με τις αποδείξεις που δεν κόβουν, με τα πλαστά τιμολόγια, τους ανασφάλιστους υπαλλήλους, τα φαινομενικά χαμηλά εισοδήματα που μέχρι πρότινος τους έβγαζαν και αφορολόγητους, ή με ό,τι τέλος πάντων άλλο μπορεί να κάνει κάποιος που στο κάτω-κάτω δεν είναι υπάλληλος, αλλά έχει μια δική του δουλειά και την κουμαντάρει.

Πάντα απορούσα πως μπορούσαν να στέκονται μαγαζιά πληρώνοντας αυτά τα τεράστια νοίκια, έχοντας μέσα δέκα υπαλλήλους όταν εκείνη τη στιγμή εξυπηρετούσαν όλο κι όλο έναν πελάτη. Η μάνα μου λουιπόν, όταν τύχαινε να αγοράσουμε κάτι με κάμποσο παζάρι και φεύγοντας εμένα το μικρούλη με πιάναν οι τύψεις (έλα ρε μαμά, τι του κάναμε του ανθρώπου), μου απαντούσε "Τι λες παιδί μου, έμπορος είναι αυτός, χάνει ποτέ;".

Με τα χρόνια άρχισα να το καταλαβαίνω. Έχω δει ανθρώπους που στην Αγίου Μάρκου έχουν μια προθήκη (δηλ. όχι μαγαζί αλλά κάτι σαν είσοδο πολυκατοικίας) να ζουν στα προάστια των Αθηνών σε τριώροφες βίλες, να πηγαινοέρχονται κάθε μέρα από κει κάθε μέρα για να πουλάνε δερμάτινες τσάντες, ζώνες και κουμπιά, να κάνουν τρια παιδιά και να ζουν μια χαρούμενη ζωή. Γιατί; γιατί ίσως έχουν αυτό το κάτι που χρειάζεται αυτή η δουλειά, το "εμπορικό δαιμόνιο", το ξέρω γω τι, την όσφρηση, την καπατσοσύνη να "σε πουλάνε και να σ' αγοράζουν"... Αλλά φυσικά αυτό δεν ισχύει για όλους. Είναι και άνθρωποι που δεν την πολυξέρουν τη δουλειά και με κάτι τέτοια σαν τα χτεσινά πραγματικά καταστράφηκαν...

Έβλεπα το καμμένο ιστορικό κτήριο της "Στοάς Εμπόρων", κάτω από την Καπνικαρέα, και πραγματικά με έπιανε η ψυχή μου, Κι από την άλλη μεριά "το κατάστημα GLOU μετά από τις ζημιές που υπέστη στις 7/12/08 θα είναι καλι κοντά σας σε λίγες μέρες". Και μέσα άνθρωποι να βιδώνουν γυψοσανίδες, να βάφουν με ρολά τα ταβάνια οκτώ η ώρα το βράδι... Ο θάνατός σου η ζωή μου εν έτει 2008 μέσα στο εμπορικό κέντρο, όπου, ερχομένων και των εορτών , θα κερδίσει ο γρηγορότερος και ο πιο ματσωμένος. Μαγαζιά σκεπασμένα πρόχειρα με χαρτί περιτυλίγματος και σελοτέιπ, και μαγαζιά που σε μια μέρα είχαν ήδη καλογυαλισμένα φύλλα λαμαρίνας για βιτρίνα και κολλημένα χαρτάκια που λέγαν "το κατάστημα λετουργεί κανονικά"... Μαγαζιά με κολλημένα τεράστια γράμματα "ΟΛΑ 10 ΕΥΡΩ", όταν πριν λίγες ώρες όλα δεν κάναν ούτε 10 ευρώ, αλλά ήταν έρμαιο του έγχρωμου αλλά φυσικά και του "ασπρόμαυρου" καταπιεσμένου πληθυσμού της πρωτεύουσας.

Οι τράπεζες φυσικά είναι οι μόνες που δε λυπάμαι. Όπως έστρωσαν, κοιμήθηκαν. Κι αν θες, πάλι κερδισμένες θα βγουν. Γιατί πολύ απλά με τα επισκευαστικά δάνεια που απλόχερα θα προσφέρουν, σε λίγα χρόνια με τις προσημειώσεις θα βάλουν στο χέρι πανάκριβα μαγαζιά-φιλέτα μέσα στο κέντρο της Αθήνας, και η ζωή συνεχίζεται... Να, ας πούμε, κύριοι κυβερνώντες, μια απλή σκέψη μικρού παιδιού : δώστε τα δάνεια που λέτε στους ανθρώπους αυτούς, ΑΛΛΑ μην προσημειώσετε τα συγκεκριμένα ακίνητα, προσημειώστε κάποιο άλλο ακίνητο ή το εμπόρευμα. για να μη χάσουν κι αυτοί οι άνθρωποι τα πόστα τους. Γιατί εγώ ας πούμε, γουστάρω να μπαίνω μέσα σ' ενα μαγαζί και να γράφει "από το 195..." Αλλά φυσικά σιγά μη σας συμφέρει να δείξετε τέτοια ευαυσθησία... Θα τρέξετε άρον-άρον να μαζέψετε λεφτά (γιατί ΟΥΤΕ λεφτά δεν έχετε τώρα) να χορηγήσετε δάνεια όποιος μπορεί πιο γρήγορα, με την ίδια ταχύτητα που τρέχουν αυτοί που έλεγα παραπάνω να ανοίξουν τα μαγαζιά τους και να φάνε μέσα στις γιορτές και την πελατεία όσων δε θα μπορέσουν σύντομα να ορθοποδήσουν... Ο θάνατος του εμποράκου στην Αθήνα του 2008, όπου ξαφνικά απόγεμα Τετάρτης ειδικοί φρουροί ανεβοκατεβαίνουν την Ερμού, και οι μόνοι που εμπορεύονται, οι αλλοδαποί με τα απλωμένα σεντόνια, αντί να τρέχουν πανικόβλητοι, αραδιάζουν τσάντες και χριστουγεννιάτικα παιχνιδάκια γιατί για κάποιο παράξενο λόγο κανένας αστυνομικός δεν έχει τη διάθεση να τους κυνηγήσει... Και πιο κάτω ένας τρομπετίστας από αυτούς τους πλανόδιους μουσικούς, παίζει κάτι αργό σα "ρέκβιεμ"...

Θυμάμαι ότι έχω ζήσει τους δυο μεγάλους εμπρησμούς του "ΜΙΝΙΟΝ" και του "ΚΑΤΡΑΝΤΖΟΣΠΟΡ" στη δεκαετία του οδγόντα. Πάλι με το ίδιο δάκρυ στα μάτια έφευγα. Πάλι ένας μελαγχολικός τουρίστας στα Χαυτεία έπαιζε με την κιθάρα του το "Bye-bye love" των Beatles, δίπλα από τις πλάκες που κρέμονταν μπροστά στα έντρομα μάτια των περαστικών... Θυμάμαι την προσπάθεια αυτών των δύο ιδιοκτητών για χρόνια να ορθοποδήσουν, να προστατέψουν τους εργαζομένους τους, να κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να ξαναφέρουν το χαμόγελο στη ζωή τελικά όλων μας...

Τώρα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Τώρα λείπει η ανθρωπιά, μετράνε οι γνωριμίες, οι γρήγορες συμβάσεις, οι όμιλοι, το franchising, το ζεστό χρήμα...

P.S : Για το άτυχο παιδί, που φυσικά είναι η ασύγκριτα μεγαλύτερη απώλεια, δεν έχω τίποτα παραπάνω να πω από αυτό που νιώθουμε όλοι. Όσο για το δολοφόνο του και τον αξιότιμο συνήγορό του, "κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι"...